AKVARYUMDA HAVALANDIRMA SORUNLARI

Bütün canlılar yaşamlarını sürdürebilmek için oksijene ihtiyaç duyarlar. Bu durum, suda yaşayan balıklar için de geçerli.

Akvaryumda havalandırma sorunları mevcutsa, balıklar, yaşamlarını sürdürebilmek için önceliği oksijen teminine vereceklerdir.

Dışarıdan sağlanan havalandırmaya ihtiyaç duymayan, filtrasyon ve havalandırma döngüsünü kendiliğinden sağlayan akvaryum ortamlarının oluşturulması mümkünse de, genel anlamda bu deneysel ve küçük çaplı hacimlerde, düşük balık sayısı, yüksek bitki miktarı ile sağlanabilir.

Bu dengeyi sağlamaya çalışmak, akvaryumun genel bakımından çok daha zor ve düşük orandadır.

Evlerde ve işyerlerinde bulunan akvaryumlarda ise, ek havalandırma düzeneklerinin kurulması gereklidir. Aslında çok da maliyetli ve zor olmayan bu uygulama, akvaryumdaki oksijen döngüsünün yeterli miktarda sağlandığından emin olmanızı sağlayacaktır.

Akvaryumlarda Havalandırma Nasıl Sağlanır?

Akvaryumların pek çoğunda görebileceğiniz bir hava taşı veya define sandığı vb. dekorasyonlardan yukarı doğru yükselen hava kabarcıkları, sanılanın aksine akvaryuma oksijen kazandırmaz.

Bir akvaryumda suyun oksijen dengesini sağlayan asıl faaliyet su yüzeyinin hareketliliğidir. Su yüzeyi dalgalanıp hareket ettikçe, atmosferdeki oksijenin suda çözülmesi sağlanacaktır.

Çok kullanılan aslında birer küçük kompresör olan hava pompalarının görevi, çıkarttıkları hava kabarcıkları sayesinde su yüzeyinde düşük oranlı bir türbülans oluşturmak ve tabiri yerindeyse “suya nefes aldırmak”tır.

Elektrik gücüyle çalışan hava pompası (hava motoru), buna bağlı silikon hortumlar ile akvaryum içine, çoğunlukla da akvaryum tabanına yerleştirilen hava taşları, akvaryumda havalandırma sorunları için bir çözüm olduğu kadar, dekoratif bir görüntü de sağlayacaktır.

Aynı görevi, akvaryum hacmine uygun olarak seçilmiş, iyi bir konumda yerleştirilmiş ve debisi iyi ayarlanmış bir filtre de kolaylıkla yapacaktır. 

Akvaryum hacminize göre seçmiş olduğunuz her filtrede bir su çıkış kanalı mevcuttur. Su çıkışının akvaryum yüzeyine yakın bir yere konumlandırılması, yüzeyde gerekli hareketliliği sağlamaya yetecektir.

AKVARYUM FİLTRELERİ başlıklı yazımızda da bahsedildiği gibi, filtreler insan vücudunda kalbin görevini görürler. Doğru yerleştirilmiş bir filtre ile “akciğer” görevini de filtrelere yaptırmak oldukça ergonomik olacaktır.

Havalandırma Yetersizse…

Akvaryumdaki havalandırma yetersizse, yani su oksijence zengin değilse, tüm balıkların (su yüzeyine çıkıp atmosferden hava alan vatoz vb. hariç) suyun yüzeyine yaklaştıklarını, yüzgeçlerini kıstıklarını ve hareketlerini en aza indirdiklerini görebilirsiniz.

Oksijen yetersizliğinden dolayı, su yüzeyinin üzerinden hava almaya çalışacaklar ve yaşamlarını devam ettirmeye çalışacaklardır.

Ancak oksijen azlığı durumu devam ederse, aynı diğer canlılar gibi boğulacaklardır.

Bitkilerin Havalandırmaya Etkisi

Akvaryumlardaki su altı bitkileri de, aynı karadaki akrabaları gibi fotosentez yaparak beslenirler. Yani gündüzleri (akvaryum için aydınlatmalı saatler) sudaki karbondioksiti ve suda çözünmüş haldeki besinleri (akvaryumlarda bu işi nitrat görür) ve elementleri (demir vb.) bünyesine alırlar ve karşılığında ortama oksijen verirler. Karanlık saatlerde ise, balıklar gibi, sudaki oksijeni tüketmeye başlarlar. 

Dengeli bir balık-bitki popülasyonu ve yeterli aydınlatma sağlandığında bitkilerin ürettiği oksijen, balıkların tüketimini karşılar ve kendi döngüsünü sağlayan bir habitat sağlanmış olur. 

Ama yazının başında da belirttiğimiz gibi, bu bir fantezidir ve dengenin bozulması çok kolaydır. Bu yüzden canlılarımızı riske etmeden filtre veya ek havalandırma ile akvaryumlarda havalandırma sorunları düşüncesinden kurtulmak en uygunudur.

(Konu ile ilgili olarak BİTKİLİ AKVARYUM TANKLARI başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz…)

Dikkat..!

Akvaryumlarda havalandırma sorunlarını gidermek için uğraşırken şu hataları yapmaktan kaçınmalısınız;

• Akvaryum suyunu havalandırmak adına, su yüzeyini hareketlendirmek için hava taşı veya filtre fark etmeksizin, aşırı akıntı oluşturulması ilave riskler oluşturacaktır.
• Akvaryumdaki türlerin pek çoğu nispeten durgun ve geniş su havzalarında yaşarlar ve yüksek akıntılı bir ortam, çoğu küçük boyutlu ve düşük enerjili balıkların kısa bir sürede yorulmalarına ve akıntıyla sürüklenmeye başlamalarına neden olacaktır.
• Akvaryumda bir hava pompası (motoru) kullanıyorsanız, motorun bir nedenle durması, akvaryumdaki suyun motorun içine geri sızmasına neden olabilir. Bunu önlemek için ya hava motorunu akvaryum su seviyesinden daha yükseğe koymanız, ya da geri akım önleyici “check-valve” kullanmanız gerekir. (Aşağıdaki Resim)

• Akvaryumlarda su ve elektriğin birlikte kullanılması zorunluluğu düşünüldüğünde, kaçak akımlara karşı mutlaka önlem almakta fayda var. Akvaryum donanımınızın bağlı olduğu elektrik hattında 30 mA (miliamper) Kaçak Akım Rölesi olduğundan ve düzgün çalıştığından emin olun.
• Kısa süreli elektrik kesintilerinde balıklarınız havasızlıktan ölmeyeceklerdir. Ancak küçük hacimli ama kalabalık akvaryumlar için, kesinti uzun sürdüğü durumlarda yukarıdan basit bir çubukla nazikçe dalgalandırma sağlamak size ve akvaryum canlılarınıza vakit kazandıracaktır.

Akvaryumlarda havalandırma sorunları, çözümü kolay ancak çözülmediği durumlarda balık kayıplarına yol açabilecek kadar tehlikeli durumlardır.