BALIKLARDA MANTAR HASTALIKLARI

Balıklarda görülen mantar hastalıkları erken teşhis edildiğinde, kolayca tedavi edilebilen hastalıklardır. Mantar hastalıkları, balıkların bulunduğu ortamın özelliklerine göre ve farklı kriterlere göre oluşabilirler.

Oluşum bakımından bakterilerden oldukça farklıdırlar. Uygun ortamı buldukları anda balığın vücudunun belirli yerlerinde üremeye başlarlar. Bu üreme sporlanma olarak bilinen tomurcuk şeklinde üremektedirler. Adeta bir maya gibi yeni parçalar oluşturarak bulunduğu yüzeyde yayılım gösterirler. Kıvamları genellikle mukus gibi yumuşak ve yapışkandır. Tabii ki mantar türlerine göre kıvamları ve yapıları da değişiklik gösterebilir. Özellikle akvaryum içerisinde yaşayan balıkların bakımlarına ve su değişim sürelerine çok dikkat etmek gerekir. Peki en sık karşılaşılan balık mantarları nelerdir?

1. Saprolegniasis Mantarı

Saprolegnıa veya Saprolegniasis olarak adlandırılan fungal enfeksiyon, akvaryum balıklarında görülen bir hastalık değildir. Genellikle tatlı ve tuzlu suda yaşayan balıklarda oluşan bir dış mantardır. Balığın yüzeyinde beyaz renkli mukus gibi yassı birer yamayı andıran görüntülerin oluşumuyla teşhis edilir. Teşhis sonrasında ise balıkların bulundukları ortamdan ayrılarak karantinaya alınması gereklidir.

Tedavisi:

• Saprolegnia parazitini öldürmek için her 4 litre su için 2 damla nitromersol içerikli solüsyon kullanmak gerekir. Bu sayede balığın üzerinde bulunan zararlı organizmalar, yok edilmiş olur.
• Bir başka tedavi şekli ise tuzlu su kullanmaktır. Her 100 litre suya 1 su bardağı eritilmiş su eklemek yeterlidir.
• Isı tedavisi uygulamak isteyenler için balıkların bulunduğu karantina havuzu 30 ila 31 dereceye yükseltilmelidir.
• Karantina havuzunda uygulanabilecek başka bir tedavi yöntemi ise sirkedir. Her 100 litre su için bir çay bardağı üzüm veya elma sirkesi konması gerekir. Doğal bir antibiyotik görevi gören sirke, zararlı organizmaların ölmesini sağlar.
• Balık karantina bölgesine bırakılmadan önce, yüzeyde bulunan parazitlerin üzerine hidrojen peroksit uygulaması yapılabilir. Parazit bölgesini hidrojen peroksit dezenfekte ettikten sonra karantina havuzuna bırakma işlemi gerçekleştirilebilir.
• Son olarak kullanılabilecek Saprolegnia mantar tedavisi ise metilen mavisidir.

2. Ağız Mantarı (Ağız Fungusu)

Flavobacterium columnare isimli bir bakterinin balığın ağız bölgesine yerleşmesiyle meydana gelir. Ağız, boğaz ve solungaçlara kadar yayılım gösterebilen bir hastalıktır. Bu nedenle çabuk tedavi edilmesi gerekir. Hastalığın en dikkat çeken belirtisi, ağız yapısının içindeki beyaz pamuğa benzer yapının gri bir renge dönüşmesidir. Hastalık ilerledikçe ise balığın baş kısmında ve gövdenin yan bölgelerinde yaralara neden olmaktadır. Aynı zamanda ısırılmış balıklar ve yarası olan balılar için akvaryum içerisinde bulunan herhangi bir bakteri oldukça zararlıdır. Çünkü yaralar tedavi edilmediğinde bakteriler, direnci düşük olan balıklarda ağız mantarı oluşma ihtimalini arttırmaktadır. Bu nedenle akvaryum içleri düzenli olarak dezenfekte edilmelidir.

Tedavisi:

• Ağız fungusu bir bakteri hastalığı olduğu için mutlaka antibiyotik tedavisi uygulanması gerekir. Uygulanabilecek antibiyotikler arasında Kanamisin antibiyotiği kullanılabilir.
• Bir hafta boyunca ise Bir hafta boyunca fenoksietanol ilacı kullanılabilecek seçenekler arasındadır.
• Nifurpirinol (0.2 mg/lt) kullanımı kısa sürede balıkları iyileştirir. Fakat yine de bir uzmanla görüşmek balıkların tedavisinde en önemli karardır. Uzmanların önerdikleri ilaç tedavisini kullanmak doğrudur.
• İlaç kullanmak istemeyenler ve doğal olarak akvaryum koruması sağlamak isteyenler ise çay ağacı yağı ve tuzdan faydalanabilir. Her ikisi de akvaryumda oluşabilecek mantar parazitlerini engelleme görevini üstlenir. Özellikle yaralı balıkları başka bir akvaryum içerisinde çay ağacı yağı ile tedavi etmek yüzgeç erimesi ve mantar oluşumunu önlemektedir.
• Balıkların türlerine göre farklı akvaryumlarda olmasına özen gösterilmelidir. Çünkü balıklar farklı sıcaklık derecelerinde yaşayan canlılardır. Uyumlu bir sıcaklık derecesi olmadığı taktirde balıklarda mantar oluşumu kaçınılmaz hale gelebilir.
• Asidik suda doğum yapan balıkları ve beta balığı aynı suda bulundurmak ağız mantarı oluşumunu arttıran bir başka nedendir. Akvaryumda bulunan balık sayıları dengeli ve aynı tip balıklardan oluşmalıdır.

3. Taç Mantarı

Taç fungusu balığın yüzeyinde küçük bir noktadan yüzeye dağılıyormuş gibi bir görüntüye sahiptir. Adeta bir güneş ışınına benzeyen bu görüntü taç mantarının belirtileridir. Tedavisinde kullanabilecek birtakım ilaçlar bulunmaktadır.

Tedavisi:

• Balığın yüzeyinde bulunan organizmalara hidrojen peroksit ile dezenfekte işlemi uygulanabilir.
• Mercurokrom tedavisi yapılabilir.
• Aureomycin, her galon için 50-100 mg kullanılmalı ve 3 gün bitiminde su değişimi yapılmalıdır.

4. Kuyruk ve Yüzgeç Mantarı

Kuyruk ve yüzgeç fungusu balığın hareketlerini kısıtlayan hatta yüzmesini engelleyen bir hastalıktır. Kuyruk bölgesinde beyaz ve gri karışımı bir rengin ortaya çıkmasıyla belirti gösterir. Genellikle akvaryum ısısının yeterli olmadığı ve ısı ayarının düşük olduğu akvaryumlarda meydana gelmektedir.

Tedavisi:

• Akvaryum ısısı yükseltilmesi gereklidir.
• Balıkların yüzgeç ve kuyruklarında oluşan beyazımsı organizmalara hidrojen peroksit sürülmelidir. Kuyruk kısmında bulunan alanın hareket etmesine izin verilmesi gereklidir. Çünkü uygulanan peroksit, hareket halindeki ölü dokunun düşmesine yardımcı olmaktadır.
• Bir başka tedavi yöntemi ise Tanka veya direkt balığa metaphen uygulamaktır.
• Son yöntem ise Mercurokrom tedavisidir.

5. Solungaç Mantarı

Solungaç fungusu, solungaçlarda belirgin derecede artan kızarıklıkların oluşumuyla başlar. Yavaş ilerleyen bir hastalık olsa da sinsi bir mantar hastalığıdır. Balığın yemesini ve yüzme şekillerinin bozulmasına neden olur. Yaşlı balıkların ise iştahlarını keserek zayıflamalarına neden olmaktadır. Erken müdahale edilmezse hastalık ölümcül olmaktadır. Bu nedenle solungaç mantarı kısa süre önceden fark edilip ilaç tedavisi uygulanmalıdır. Aynı zamanda diğer balıkları korumak için hasta balıklar mutlaka karantinaya alınmalıdır.

Uygulanabilecek tedavi yöntemleri şunlardır:

• Metafen ve Mercurokrom tedavileri
• Potasyum Permanganat uygulanması
• Akvaryum içerisine tuz eklemesi yapmak

Akvaryumlardaki balıklarda görülebilecek fungal hastalıklar, düzenli olarak yapılan günlük bakım faaliyetleri sırasında gözle izlenebilecek şekildedir ve erken aşamalarda tespit edildiğinde tedavi sonrası düzelme şansı çok daha fazla artacaktır.

Tüm diğer hastalıklarda olduğu gibi, fungal hastalıkların da tedavisi karantina akvaryumlarında yapılmalıdır.